Bugünkü sohbetimizin konusu günümüzün gözde meyvesi Avakado ile ilgili…
Nedir Avakado meyvesi?
“Avokado, genellikle yayvan fakat bazen belirgin şekilde dikine gelişme gösteren 6-20 m. yükseklikte bir ağaçtır.
Avokado meyvesi, yağ içeriği, kg başına kalori ve protein bakımından bir çok meyve türüne göre üstünlük gösterir.
Kalori değeri muzun 3 katı, bifteğin 1-1.5 katıdır.
Yapısında %1-2 protein, %10-17 yağ, %1.5-2.0 toplam şeker ve %80 su bulunur.
Yağ oranı yüksek olmasına rağmen daha çok doymamış yağ asitleri içerdiği için hazım olması kolaydır ve kandaki kolesterol seviyesini düşürücü bir etkiye sahiptir.
Ayrıca içeriğinde 11 değişik vitamin (A, B, C ve E gibi) ve 14 değişik mineral madde (demir, kalsiyum, magnezyum, fosfor, potasyum, çinko gibi) bulunmaktadır.
Muz ve çilek üretimi yanında Anamur’da hobi olarak veya ticari amaçla yetiştirilen Avokado, önemli bir besin kaynağını oluşturmakta ve “fakirin tereyağı” olarak da isimlendirilmektedir.
Avokadonun yaprağı, oval, mızrağımsı, yumurtamsı veya yuvarlağımsı veya bunların karışımı şekillerdedir.
Küçük, yeşil-sarımtırak çiçekler salkım uçlarında oluşur.
Tam açılmış bir avokado çiçeği 1 cm genişliğinde 6-7 mm uzunluğundadır.
Avokado meyveleri değişik şekil, renk ve büyüklüktedir.
Meyve iriliği 200-600 gram arasında değişir.
Meyveler yuvarlak, oval veya armut şeklinde olabilir. Yoğurtlu keşkekler dağıtılmış,
Kabuk yüzeyi düz veya pürüzlü olabilir.
Meyve eti açık sarı - krem renginde olup kabuğa doğru yeşilimsidir.
Meyve eti yüksek oranda yağ içerir.
Her meyvede tek bir çekirdek bulunur.
Avokadolar değişik yöntemlerle çoğaltılabilir.
En çok kullanılan ticari üretim yöntemi aşı ile çoğaltmadır.
Avokadoların istediği iklim ve toprak şartları göz önünde bulundurularak yer seçimi yapılmalıdır.
Avokado bahçesi kurulacak yer doğal olarak rüzgarlardan korunmuyorsa rüzgar kıran tesisi mutlaka gereklidir.
Ayrıca bahçe yerinin toprak yapısı da incelenerek bünye durumu, yüzeyde 1.5-2 m derinliğe kadar geçirgen olmayan, killi ve sert tabakalarının bulunup bulunmadığı ve taban suyu seviyesi saptanmalıdır.
Taban suyu 1.5-2 m’den yüksek yerlerde kapalı ve açık drenaj yapılarak, taban suyu seviyesi düşürülmelidir.
Arazini, eğim durumu ve uygulanacak sulama sistemlerine göre toprak hazırlığı yapılır.
Avokado ağacı gevrek yapısından dolayı rüzgâra oldukça hassastır.
Kuvvetli rüzgârlar da, büyük dal kırılmaları meydana gelir.
Bu nedenle rüzgâra açık alanlarda yetiştiricilikte rüzgâr kıran tesisi gereklidir.
Rüzgâr kıranlar bahçe kurulmadan mümkün olduğunca önce tesis edilmelidir.
Avokadolara verilecek dikim aralığı çeşide, toprak yapısına, kültürel uygulamalara ve fidanın kalitesine göre değişir.
Bununla birlikte 7x7 m., 6x6 m veya daha az dikim aralığı verilebilir.
Daha fazla verim almak amacıyla sık dikim yapıldığında ağaçlar budamayla kontrol altında tutulmalıdır.
Avokado fidanları genellikle ilkbahar döneminde dikilir.
Soğuk tehlikesinin kalktığı Mart ayı içerisinde veya Nisan ayı ortalarında dikim yapılmalıdır. Don tehlikesi olmayan yerlerde sonbahar dikimi de yapılabilir.
Avakoda fidanları genellikle polietilen torbada yetiştirilir.
Dikim sırasında torba kesilip alınır, kıvrılmış kökler varsa makasla temizlenir, fidan toprağı dağıtılmadan çukura oturtulur.
Kökle tacı dengeleyen dikim budaması mutlaka yapılmalıdır.
Dikim seviyesi, fidanın alt toprak seviyesi, arazi seviyesinin 3-5 cm üzerinde olacak şekilde ayarlanır. Derin dikimden kaçınılmalıdır.
Dikimden sonra fidanlara can suyu verilir ve herekleme yapılır.
Avokado fidanları yarı gölge ortamda yetiştirildiklerinden dikimden sonra fidanların güneş yakmalarına karşı korunması gerekir.
İlk yıllar fidanın çevresinin çıta, kargı, hurma dalı, gölgelik bezi vs. materyallerle gölgelenmesi, fidanları yazın güneş yakmasına, kışın da düşük sıcaklıklara ve kırağıya karşı koruyacaktır.
Fidanın etrafına eğer bir gölgelik yapılamıyorsa, hiç değilse gövdenin su geçirmez kağıt vs. gibi materyalle sarılması da güneş yanıklarına karşı fidanı korunmada yeterli olacaktır.
Genç avokado ağaçlarının çevresindeki gelişmeyi engelleyen yabancı otların sık sık temizlenmesi gerekir.
Avokado fidanları, dikimden sonra ilk gelişmeye başladıkları andan itibaren gübrelenmeye başlanmalıdır.
Avokado yetiştiriciliğinde en yaygın kullanılan gübreler azotlu gübrelerdir.
Genç ağaçlarda azotlu gübreleme her yıl artan miktarlarda ve dikkatli yapılmalıdır.
Gübreler genç ağaçların gövdesine temas ettirilmemeli, gövdeden 20-50 cm uzaklıktaki taç izdüşümüne verilmelidir.
Avokado bahçelerinde ilk yıllarda her fidan için yapılan çanak veya fidanları içine alan karıklara su verilerek sulama yapılır. İklim ve toprak yapısına göre fidanlar 7-10 gün ara ile kök bölgesini ıslatacak kadar sulanmalı, fazla sulamadan kaçınılmalıdır.
Ağaçların verime başlamasıyla birlikte genellikle tava ve karık usulü sulama yöntemi uygulanmaktadır.
Son yıllarda kurulan bazı ticari avokado bahçelerinde modern sulama sistemleri olan damla sulama veya mini sprink sulama yöntemleri uygulanmaya başlanmıştır.
Genellikle avokadolar için sistemli bir budama yöntemi izlenmez.
İlk birkaç yıl dengeli bir taç gelişimi sağlanmak amacıyla, özellikle dikine gelişme gösteren çeşitlerde, sürgün uçları koparılarak veya kesilerek bu eğilim kırılmalıdır.
Tepe kısmın kesilmesi dışında genç ağaçların budama istekleri azdır.
Verime yatmış ağaçlarda budama; kültürel işlemleri daha kolay ve az masrafla yapmak, kuru ve obur dalları temizlemek, şiddetli periyodisitiyi (ağaçların bir yıl ürün verip diğer yıl çok az veya hiç ürün vermemesini) azaltmak, hasat işlemlerini kolaylaştırmak, dal kırılmalarını önlemek ve ağaç yüksekliğini devamlı kontrol altında tutabilmek için uygulanır.
Budama yapılan dallarda 2-3 cm den daha kalın kesim yerlerine aşı macunu sürülmelidir. Budama için en uygun zaman gelişmenin henüz başlamadığı Şubat ayıdır.
Kışı sert geçen yıllarda don tehlikesi geçtikten sonra budama yapılmalıdır.
Dünyada avokado yetiştiriciliğinin yapıldığı bölgelerde birçok hastalık ve zararlı görülmesine rağmen Ülkemizde yeni bir ürün olduğu için nispeten daha az hastalık ve zararlı görülür. Görülen bu hastalık ve zararlılara karşı gerekli mücadele konu uzmanı kişilere danışılarak yapılmalıdır.
Avokado meyveleri çeşitlere bağlı olarak değişik zamanlarda olgunlaşırlar.
Olgunluğun belirlenmesinde en önemli ölçü meyvedeki yağ oranıdır. Yağ oranının saptanması laboratuvarda yapılabilir. Bazı ülkelerde hasat edilecek meyvelerde en düşük yağ oranı %8 olarak belirlenmiştir.
Mor renkli meyvelerde renk, yeşilden mora dönmeye başladığında; yeşil renkli meyvelerde ise, kabuk zemin renginin sarımsı bir durum alması ve parlaklığın azalmasıyla, meyvelerin olgunluğa geldiği kabul edilebilir.
Meyveler hasat olumuna eriştikten sonra ağaç üzerinde uzun süre kalabilirler.
Hasat olumuna gelen meyveler saplı olarak koparılmalı, daha sonra meyve makası ile sapları kısaltılmalıdır.
Depolama süresi en uzun 2 aydır.
Avokado esas olarak taze salata meyvesi olarak tüketilir.
Değerlendirilen kısım kabuk ile çekirdek arasındaki meyve etidir.
Avokado ile hazırlanan bazı yiyeceklere örnek olarak avokado salatası, değişik ürünlerle hazırlanan avokado püreleri, avokado çorbası, avokado dondurması verilebilir.
Avokado ayrıca kozmetik sanayiinde kullanılır; kremleri, sabun ve şampuanları yapılır.”
Hoşça kalınız.
